Terapia manualna jako praktyczna część medycyny zajmuje się badaniem i leczeniem zaburzeń czynności różnych struktur układu ruchu, a w szczególności kręgosłupa. Przed przystąpieniem do terapii przeprowadza się z pacjentem wywiad lekarski oraz badanie palpacyjne i funkcjonalne narządu ruchu. Badanie to odbywa się zarówno w spoczynku jak i podczas ruchów czynnych oraz biernych. Są to ruchy bierne fizjologiczne, czyli złożone z toczenia i ślizgu powierzchni stawowych, oraz bierne naśladujące „grą stawową” ( wg Mennella?joint play ), czyli specyficzne dla każdego stawu przemieszczania powierzchni chrząstki stawowej.
Terapeuta ocenia wygląd i konsystencję tkanek miękkich, zakres i jakość ruchu elementów kostnych oraz charakter oporów występujących podczas przemieszczania poszczególnych struktur układu ruchu względem siebie. Bada ruchy bierne kręgosłupa i ocenia odpowiedzi układu ruchu na czynniki szkodliwe dla struktur tego układu.
Sam zabieg terapii manualnej jest całkowicie bezbolesny, a dzięki odpowiednim pozycjom ułożeniowym pacjenta i technice osiąga się zamierzony efekt leczniczy. Zmiany funkcjonalne w układzie ruchu, stanowiące przyczynę zespołu bólowego, ustępują po jednym lub kilku zabiegach manualnych. Zabiegi przyczyniają się do skrócenia czasu leczenia, z jednoczesnym zwiększeniem sprawności ruchowej i zdolności do podjęcia pracy zawodowej, przy równoczesnym ograniczeniu leczenia farmakologicznego.
Zabiegi terapii manualnej skutecznie leczą między innymi: bóle głowy i karku, bóle korzonkowe, rwę kulszową, schorzenia bioder oraz kończyn górnych i dolnych, dolegliwości typu migrenowego, wady postawy ( np. skoliozy ), zaburzenia snu, bóle stawów kręgosłupa i kończyn.
Aby przygotować pacjenta do zabiegu, a potem utrwalić efekt leczniczy zabiegów terapii manualnej i działać profilaktycznie stosuje się masaże lecznicze, poizometryczną relaksację mięśni oraz ćwiczenia rozluźniające lub wzmacniające konkretne partie mięśni całego ciała.
Pacjent otrzymuje szereg informacji dotyczących czynności życia codziennego np. sposób spania, siedzenia, podnoszenia ciężkich przedmiotów itp. Oraz zestawy ćwiczeń do wykonywania w domu. Wyznaczona jest wizyta kontrolna dla sprawdzenia skuteczności leczenia i skorygowania toku leczenia domowego.
